رانندگي بي خطر با رفتارهاي مثبت ترافيكي

 

خط سفيد، يعني زبان هدايت عبور و مرور درست در شهر، خط سفيد يعني ايست، به احترام زندگي، خط سفيد يعني داشتن آسماني آبي و زميني پاک، خط سفيد يعني حرکت بين خطوط و احترام به گذرگاه عابران پياده و خط سفيد يعني تحولي عظيم در فرهنگ ترافيکي.
به کارگيري علائم افقي و خط کشي هاي سطحي به اندازه علائم عمودي و موانع فيزيکي مي توانند در نظم بخشي به ترافيک کمک کنند، به عبارت ديگر علائم افقي و عمودي در مسير ايجاد انضباط در ترافيک لازم و ملزوم يکديگر هستند.
به اعتقاد کارشناسان مسائل حمل ونقل شهري، در فرهنگ ترافيک، الزاماتي همچون افزايش سطح وظيفه شناسي و نظم و انضباط اجتماعي به موازات ارتقاي سطح آرامش و سلامت و روحي و رواني جامعه و پايبندي به رفتار اخلاق مدار مستتر است به همين منظور جريان سازي فراگير در اين حوزه علاوه بر آموزش هاي عمومي براي تمام شهروندان، برگزاري دوره هاي آموزشي جهت رانندگان وسايل نقليه عمومي به عنوان سکانداران حمل ونقل شهري و کودکان و نوجوانان به عنوان آينده سازان کشور اسلامي مان و رانندگان قانونمند فردا نيز بايد در دستور کار مسئولان حوزه حمل و نقل قرار گيرد.

مشق خط سفيد ترافيک بر تخته سياه کف خيابان ها
خط سفيد بايد خوب نوشته شود تا خوب خوانده شود و آنچه که در موضوع خط کشي هاي معابر بايد به آن پرداخته شود اين است که مشق خطوط سفيد ترافيکي بر تخته سياه کف خيابان ها و بزرگراه ها بايد به خوبي نوشته شود تا انتظار داشته باشيم به خوبي خوانده شود.
شهرام جباري زادگان معاون آموزش سازمان ترافيک با بيان مقدمه فوق درخصوص ضرورت اجراي پروژه خط سفيد تاکيد مي کند: «وقتي اين ضرورت براي مردم و بخصوص رانندگان به خوبي تفهيم شود، مي توان انتظار يک رانندگي بي خطر را داشت، در غير اين صورت، نمي توانيم توقع ترافيکي منظم داشته باشيم به همين دليل در برنامه پنج ساله دوم شهر تهران موضوعاتي همچون بازپيرايي المان هاي ترافيکي از جمله خط کشي هاي معابر در قالب طرح انضباط بخشي به ترافيک مورد توجه قرار گرفته است.» جباري زادگان با اشاره به اينکه اجراي خط هشدار در تمامي تقاطع ها و اصلاح خط کشي هاي نامناسب به جا مانده از گذشته از جمله مواردي هستند که مدنظر قرار گرفته اند، تصريح مي کند: «تصحيح گذرگاه هاي عرضي از لحاظ کيفيت و نوع خط کشي، رفع انسداد و ايجاد پيوستگي خطوط عرضي در محل پياده روها از ديگر اقدامات مورد توجه در اين طرح است.» از معاون آموزش سازمان ترافيک درخصوص نقش شهروندان در ارتقاي فرهنگ ترافيک با استفاده از اجراي طرح خط سفيد که البته چيز جديدي جز الفباي رانندگي نيست، سوال مي کنم، مي گويد: «شهروندان در ارتقاي فرهنگ ترافيک و بهبود رفتارهاي ترافيکي صددرصد نقش دارند. از مصاديق اين مهم، حرکت منظم خودروها بين خطوط و عدم تغيير ناگهاني خط عبوري است، چراکه کوتاه ترين مسير بين دو نقطه مبداء و مقصد مسير مستقيم است و اگر خودروها در خط خود حرکت کنند و به صورت ناگهاني وارد مسير ساير خطوط نشوند، نه تنها امکان بروز حوادث احتمالي را کاهش مي دهند، بلکه با آرامش به مراتب بيشتري و در مدت زمان کمتري به مقصد خواهند رسيد.»

حاشيه امن براي عابران
وقتي يک راننده به خط کشي هاي عرضي در خيابان ها توجه داشته باشد و به خط سفيد قبل از گذرگاه عابر پياده توجه کند، قطعاً به حاشيه امني که براي عابران درنظر گرفته شده توجه داردو از سوي ديگر عابران هم براي عبور ازا ين گذرگاه ها دل نگراني ندارند. بي ترديد اين رانندگان که براي عبور از گذرگاه ها از قوانين تخطي نمي کنند، حق و حقوق عابران پياده را رعايت کرده و در کنار آن به سلامتي و ايمني خود توجه ويژه اي خواهند داشت.
سرهنگ عين الله جهاني معاون اجتماعي و فرهنگ ترافيک پليس راهور ناجا در گفت وگو با گزارشگر کيهان تاکيد مي کند: «رعايت موضوعات مربوط به انواع خط کشي هاي طولي و عرضي در معابر به عنوان طرحي با نمادسازي خط سفيد اما با نگاه نظم و انضباط بخشي به معابر، يک طرح موفق و موثري است که اميدواريم نتايج بيشتر و مثبت آن را طي ماه هاي آينده شاهد باشيم و باز هم اميدواريم مردم در اين خصوص مشارکت بهتري داشته باشند چون بدون مشارکت مردم موفقيت صددرصدي نخواهيم داشت. وقتي مردم ببينند رعايت و توجه به اين خط کشي ها چقدر در ايجاد آرامش بين رانندگان و کاهش تصادفات موثر است به اين طرح و اجراي آن توجه بيشتري مي کنند.»
سرهنگ جهاني با استناد به فرمايشي از حضرت علي(ع) درمورد رعايت نظم و انضباط در امور روزمره و زندگي مي گويد: «امام اول شيعيان مردم را به نظم در امور و کارها دعوت مي کنند و يکي از اين امور رعايت نظم در رانندگي و تردد ترافيکي است. بنابراين هر چه ما نظم را در ترافيک رعايت کنيم يعني پشت خط عابر پياده بايستيم، به گذرگاه عابر پياده تخطي نکنيم… قطعاً شاهد عبور و مروري بي خطر و بي ترافيک خواهيم بود.»

اصلاح رفتارهاي رانندگي
از معاون اجتماعي و فرهنگ ترافيک پليس راهور ناجا مي پرسم چرا برخي از رانندگان از اجراي اين طرح اظهار بي اطلاعي مي کنند مي گويد: «اين طرح هرچند چيز جديدي نيست ولي بايد با فرهنگ سازي بيشتر، رانندگان بدانند هدف از اجراي اين طرح و تاکيد بر رعايت آن، اجراي نظم و انضباط در ترافيک، کاهش حوادث رانندگي و تصادفات و کاهش آلودگي هواست.»
دکتر بهروز شيرگير عضو هيئت علمي دانشگاه خوارزمي هم در گفت وگو با گزارشگر کيهان با اشاره به اينکه تبليغات و فرهنگ سازي در زمينه اجراي پروژه خط سفيد کم مي باشد، در توضيحات بيشتري مي گويد: «مسئولان بايد روي محتواي مفاهيمي که در بنرها و تابلوهاي تبليغاتي نوشته مي شود، بيشتر کار کنند چون اين تبليغات خيلي با استانداردهاي طراحي شهري مطابقت ندارد.»
اما ظاهراً اين پروژه نقاط ضعفي هم دارد که دکتر شيرگير با بيان اينکه اين پروژه با اين شعار وسط آمد که رفتارهاي رانندگي را اصلاح کند به اين نقاط ضعف هم اشاره کرده و مي گويد: «اين پروژه ازنظر محتوا مشکلاتي دارد. ما در مسئله رانندگي با رفتارهاي رانندگي به عنوان يک چالش با آن دست به گريبان هستيم و اين پروژه يا طرح کار را از ريشه آغاز نکرده است.» به او مي گويم توضيح قانع کننده تري درمورد نقص موجود در اين پروژه ارائه دهد، مي گويد: «مخاطبيني که در اين پروژه قرار دارند کساني هستند که همه گواهينامه راهنمايي و رانندگي دارند و تعريف خط سفيد و علائم را مي دانند و مگر غير از اين است که خطوط سفيد، الفباي رانندگي است، پس در واقع اين طرح، طرح و پروژه براي يک راننده جديد نيست.
با توجه به آنکه يکي از سه ضلع مثلث و سه عامل اصلي رانندگي انسان، راه و وسيله نقليه است، و انسان روح بخش حمل ونقل است بنابراين از نظر مهندسي وسيله و راه به عنوان زير ساخت يک زبان مشترک را مثل طراحي و خط کشي و… ايجاد مي کنند، و آنچه که نياز به کار بيشتر دارد انسان است.»
اين عضو هيئت علمي دانشگاه خوارزمي در ادامه مي گويد: «علائم افقي و عمودي زبان و استانداردهاي ما در رانندگي هستند و يک حرف مشترک بين همه کاربران دارند و اصلي ترين ارتباط بايد بين راننده و تسهيلات حمل ونقل توسط علائم به وجود آيد.
پروژه خط سفيد نگاهش اين است که يک پروژه فرهنگي است ولي عملاما تا الان هر چه ديديم جز چند بنر با عنوان خط سفيد، الفباي رانندگي، بقيه پروژه ها عمراني بوده است و به بحث زير ساختها پرداخته است تا نقاط ضعف آن را برطرف کند.»
به او مي گويم مصداقي در اين مورد مي آوريد؟ مي گويد: «مثلاشبکه هاي معابر از نظر خط کشي اصلاح شدند.»
به آقاي شيرگير مي گويم مگر قبلادر اين معابر خط کشي وجود نداشته است مي گويد: «چرا خط کشي بود ولي در اين پروژه اين خط کشي ها اصلاح شدند.»
به او مي گويم خب اين که کار خوبي است، کجاي آن نقطه ضعف محسوب مي شود؟ دکتر در پاسخم مي گويد: «ما هم حرف شما را تاييد مي کنيم ولي انتظارمان در اجراي اين طرح اجراي رفتار سالم ترافيکي بود و بي ترديد تا وقتي زيرساختها هم به صورت کامل رعايت نشده باشد نمي توان عمل صحيحي از يک راننده انتظار داشت و تا الان براي خط سفيد کارهاي فرهنگي زيادي انجام شده است ولي ريشه اي و صحيح نبوده است.»
وي خود در ادامه با ذکر مصداقي ديگر در اين مورد مي گويد: «مثلاطرح white man (مردان سفيد) که اجرا شد ديديم برخي مردان سفيد پوش در برخي خيابانها و تقاطع هاي شهر مانور مي دادند که خود اين مسئله باعث مشکلاتي ترافيکي براي شهروندان شده بود، به نظر مي رسد نبايد کاري تحت عنوان مباحث فرهنگي انجام دهيم که باعث ايجاد ترافيک و مشکل براي مردم و شهروندان شود. در کتاب راهنمايي و رانندگي به رانندگان مي گوييم هنگام رانندگي کتاب نخوانيد، چاي نخوريد… وکاري نکنيد که باعث حواس پرتي شود، بعد از سوي ديگر خود ما کاري مي کنيم که حواس رانندگان را پرت مي کنيم.»

غناي محتواي مسائل آموزشي
به دکتر شيرگير مي گويم شما در ابتداي صحبتهايتان به بحث غناي محتواي مسائل آموزشي در رانندگي اشاره کرديد، در اين مورد توضيح بيشتري دهيد، از سوي ديگر شما ايراداتي به اين طرح وارد مي دانيد، به نظر شما براي رفع اين نقاط ضعف چه بايد کرد؟
عضو هيئت علمي دانشگاه خوارزمي در پاسخ به اين سوالم به کتابهاي آموزش راهنمايي و رانندگي اشاره مي کند و در ادامه مي گويد: « در وهله اول بايد سراغ اين کتاب برويم که مرجع اصلي ما در رانندگي است. نقاط ضعف اين کتاب بايد برطرف شود، قبل از آنکه يک فرد راننده شود بايد با الفباي رانندگي بيش از پيش آشنا شود. کسي که 30 سال راننده است و همه قواعد در ذهنش نقش بسته با چند روز تبليغ رفتارش قابل تغيير نخواهد بود. قطعا بايد بدانيد که آموزش يک راننده تاکسي که خودش يک پا کارشناس راهنمايي و رانندگي شده است خيلي سخت و دشوار است بنابراين مسئولان راهنمايي و رانندگي بايد هنگامي که فرد از سنين پايين کار آموزش رانندگي را آغاز مي کند، سخت گيري هاي لازم را براي دادن گواهينامه به خرج دهند تا پس از آن به آساني سلب صلاحيت شود. متاسفانه الان به گونه اي است که در کشور به راحتي گواهينامه داده مي شود و به سختي سلب صلاحيت مي شود، اين روش بايد برعکس شود تا شاهد ترددي منظم در سطح شهرهاي و بخصوص پايتخت و کلان شهرها باشيم.
از اين روست که تاکيد دارم برخي از اشعار تبليغاتي در رانندگي ما از نظر مفاهيم مشکل دارد که بايد اصلاح شود و محتواها مورد بازنگري قرار گيرد. ضمن آنکه در بحث آموش سخت گيري جريمه هم کارساز است، قوه قهريه در اين مورد بايد با جديت بيشتري وارد کار شود.»

خطوط راهنمايي و رانندگي از کجا آمدند؟
براستي هيچ با خود فکر کرده ايد که اين خط کشي هاي سفيد معابر شهري که شامل سه گروه خطوط طولي، خطوط عرضي، پيکان ها، نمادها و نوشته ها هستند از کي و کجا مطرح شدند؟
دکتر عليرضا اسماعيلي نوري عضو مرکز تحقيقات و پيشگيري از مصدوميت دانشگاه شهيد بهشتي در پاسخ به اين سوال و ضمن توضيح اين خطوط که مجال چاپ اين توضيحات در اين گزارش نمي گنجد و البته همه رانندگان به خوبي به آن واقفند، به گزارشگر کيهان مي گويد: «رومي ها اولين قومي بودند که از نوعي خطوط ترافيکي استفاده کردند. انگلستان نيز نخستين کشوري است که جاده ها را با سنگ هايي که «مايليار» ناميده مي شد، مشخص کرد. ( کلمه «مايل» به عنوان معيار محاسبه مسافت است از همين کلمه گرفته شده است)، اما در اسناد مربوط به سال 1843، در خصوص ضرورت استفاده از سنگ سفيد در وسط خيابان و چراغهاي تقاطع ها، سخن به ميان آمده و بعد از جنگ جهاني اول بود که رنگ سفيد بر معابر بريتانيا ظاهر شد و در اواخر دهه 1920 به طور گسترده استفاده شد و در سال 1930 خط سفيد در تقاطع ها به عنوان خطي که خودروها بايد پشت آن بايستند به رسميت شناخته شد و همين طور در سالهاي بعد خطوط سفيد در پيچ ها و تقاطع و براي تفکيک مسيرهاي ترافيکي نيز استفاده شد.»
دکتر اسماعيلي نوري با اشاره به اينکه خط کشي هاي عابر پياده يکي از عناصر اصلي هر اقدام پيشگيرانه در بروز تصادفات مي باشد مي گويد: «خط کشي روشي ارزان قيمت براي ارائه اطلاعات به رانندگان و ساير استفاده کنندگان از خيابان است. خط کشي ها اطلاعات و راهکارهاي صحيح را به رانندگان در مانورهاي مجاز به عابران پياده هنگام عبور از خيابان ارائه مي دهد.

آموزش رفتارهاي مثبت ترافيکي
از دکتر اسماعيلي نوري که نگاه بسيار مثبتي به اين طرح دارد در مورد هدف کلي استفاده و اجراي طرح خط سفيد مي پرسم، مي گويد: هدف کلي از طرح خط سفيد نوعي الگوسازي و آموزش رفتارهاي مثبت ترافيکي برگرفته از استفاده خطوط سفيد مي باشد، به آن معنا که من به عنوان عابرپياده براي حفظ جان خود و دانستن حق مسلم خود در هنگام عبور از خيابان، بايد اين خطوط را بشناسم و از آنها بهره ببرم، حال ما به عنوان عابر يا راننده بايد به وظيفه خودمان به درستي عمل کنيم و منتظر آن نباشيم که تمام توجه ديگران به ما باشد.
وي به هدف ديگر اين طرح با اين تاکيد که عادت در لغت به معناي خوي گرفتن است و هرکرداري در اثر تکرار مورد قبول و خوشايند واقع مي شود، مي گويد: «اين طرح تا مدتي مردم را به اين موضوع وا مي دارد که شاهد طرح هاي جديد و متنوعي از خطوط گرافيکي عابرپياده باشند و منتظر اين خواهند بود که طرح هاي جديد و ايده جديد مديريت شهري درباره خطوط عابر پياده در کجاي شهر و در کدام خيابان اجرا خواهد شد. که همين امر باعث علاقه مندي و فرهنگ سازي و کمک به اشاعه فرهنگ حمل و نقل و ترافيک با استفاده از خطوط عابر پياده در سطح شهرها خواهد شد و براي انجام اين طرح و شروع فرهنگ سازي عمومي مردم مي توان از مکان هاي پر رفت و آمد، مقابل مدارس، مقابل فروشگاه ها، مراکز خريد، بازارها و… شروع کرد. در ضمن اين طرح باعث همه گير شدن در جمعيتي معين در شهرها خواهد شد که اين پديده عکس العملي به افراد و گروه هاي ديگر جامعه انتقال خواهد داد و فرهنگ فوق انتشار خواهد يافت.»